پایگاه اطلاع‌رسانی اهرامروز – یوسف سلمانی: امروزه شهرها به محل‌هایی برای انجام فعالیت‌های تکراری و زندگی ماشینی شهروندان تبدیل شده‌اند. خیابان‌ها و میادین انباشته از هرج و مرج و عوامل و عناصر مزاحم بصری، شنیداری و رفتاری گوناگونی است که شهروندان را به نوعی دچار آشفتگی روحی و جسمی حاد کرده‌اند. موضوعی که به راستی یک معضل در جامعه امروزی است؛ مساله‌ای که کشورهای پیشرفته را بر آن داشته تا به فکر حل این مشکل برآیند و یا دست کم در جهت تسکین این درد اقداماتی انجام دهند.
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که چگونه می‌توان به زیباسازی فضاهای شهری پرداخت؟
و این که در جبران آشفتگی‌های بصری فضاهای شهری، هنر و به ویژه مجسمه‌های شهری، چه نقشی را می‌تواند ایفا نماید؟
به نظر می‌رسد گذشته از مسائل شهرسازانه، راه‌حل دیگری که می تواند تا حدود زیادی به جامعه خشک و پرهرج و مرج کنونی روح و نشاط ببخشد، ورود هنر به فضاهای شهری است. شهروند خسته از تمامی آشفتگی‌های بصری که در تمام مدت شبانه‌روز، بی‌آن‌که خود بخواهد بر او دیکته می‌شوند، ناخودآگاه در شهرو فضاهای اطراف خود، به دنبال عناصر و پدیده‌هایی برای رفع خستگی بصری و روحی خویش است؛ این جاست که هنر می‌تواند چاره ساز باشد. وجود هنر در فضاهای شهری، بی‌گمان به تلطیف و زیباسازی محیط خواهد انجامید و شهر بیمار و خسته را تسکین خواهد داد.
مانند انواع هنرهای تجسمی، نقاشی دیواری و …. اما یکی از مهم ترین و موثرترین انواع هنر که می‌تواند در فضاهای شهری، کارکرد مناسب و ارزشمند داشته باشد، هنر مجسمه‌سازی در محیط‌های شهری است. مجسمه‌های شهری با ویژگی هایی از جمله قابلیت اجرا در ابعاد و اندازه‌های بسیار بزرگ و متناسب با فضاهای محیطی و نیز قابلیت دیده شدن از زوایای گوناگون، از سایر هنرهای قابل اجرا در شهرها، متمایزند. طراحی و ساخت فضاهایی عاطفه انگیز و حاوی عناصر و آرایه‌ها و آثار هنری، به ویژه مجسمه‌های شهری، به دلیل قابلیت‌های زیباشناسانه و تاثیرگذاری آن، می‌تواند در تسکین آشفتگی شهر و خستگی بصری شهروندان، مفید و در عین حال باعث ارتقای سلیقه و درک هنری و بصری شهروندان، به عنوان مهم‌ترین مخاطبین این آثار شود.
در چند سال اخیر در اکثر شهرهای کشور از پایخت گرفته تا شهرهای کوچک از هنر مجسمه‌سازی و نصب تندیس‌های مفاخر و یا آثار انتزائی استفاده می‌شود.
شهر اهر هم به عنوان شاخص‌ترین شهر منطقه قره‌داغ از این قافله عقب نمانده و در این شهر بیش از ۱۰ مجسمه از جمله: مرد کوه نورد، مجسمه مادر، شهید حسین فهمیده، رزمنده در لباس فرم، استاد شهریار، تندیس ستارخان، مجسمه ستار خان سوار بر اسب، آرش کمانگیر و … نصب شده است.
نکته اساسی این است که به غیر از مجسمه شیخ شهاب الدین اهری و رزمنده در میدان پلیس هیچ کدام از این مجسمه‌های نصب شده در میدان‌های اهر تجلی گر مطالب ذکر شده در سطور بالایی نیست که هیچ بلکه هر کدامشان در نوبه خود توهینی است بر شعور مردم منطقه و شخصیتی که مجسمه‌اش را ساخته‌اند.
مجسمه‌های شهید حسین فهمیده و تندیس ستارخان هیچ شباهتی به شخصت‌های اصلی ندارند
استاد مستوفی یکی از اساتید مجسمه‌سازی استان بر این باور است که، مجسمه‌های از سنگ تراشیده شده شهید حسین فهمیده و تندیس ستارخان هیچ شباهتی به شخصت‌های اصلی نداشته و حتی اصول اولیه هیکل تراشی از سنک در آن رعایت نشده است.
وی افزود: در این دو مجسمه زیبایی بصری کلی و همچمین تصویرسازی در حد صفر بوده و در نوع خودشان آلودگی بصری خلق شده است.
این مجسمه ساز گفت: از دید عمومی و تخصصی هیچ یک از این دو مجسمه تناسب نداشته و فرم آنها اصلا شباهتی به واقعیت نداشته و همچنین آناتومی تمامی اجزای صورت، سر، قفسه سینه، دست، فرم پارچه یا لباس، فیگور، تصویرسازی اسلحه و مهمات، و دیگر اجزای پرداخت شده در مجسمه‌ها رعایت نشده و در کل نمی‌توان به این تکه سنگ‌های نیمه تراشیده شده مجمسمه سنگی گفت.
وی با اشاره به قدمت مجسمه‌سازی در ایران گفت: به جرات می‌توان گفت در کشور ما هیچ کس نمی‌تواند از سنگ مجسمه بتراشد و این که در شهر کوچکی مثل اهر اقدام به چنین کاری آن هم بر روی شخصت‌های چون حسین فهمیده و ستارخان شده است مایع تاسف و چیزی جز بی‌حرمتی با چنین کارهای ضعیفی که هرگز قابلیت نصب را دارا نمی‌باشند، نیست.
مستوفی با اشاره به هزینه زیاد هیکل تراشی از سنگ گفت: شهرداری اهر با هزینه این سنگ‌های نیمه تراشیده می‌توانست کارهای بسیار فاخری از جنس مس یا برنج انجام دهد که برای همیشه ماندگار بماند.
این مجسمه‌ساز پیشکسوت افزود؛ در کارهای دستی و مجسمه‌سازی حتما چند تا عیب و خطا خواهد بود ولی در این کارهای نصب شده در اهر کلا عیب و خطا حاکم بوده و این کارها ارزش نصب کردن و قضاوت ندارد و به نظر من باید این کارها جمع‌آوری شود.
وی گفت: برای این کارها نمره صفر و پایین‌تر از آن مناسب است چرا که این مجسمه‌ها نمودی جز توهین به شخصیت اصلی نیستند چرا که در مجسمه‌سازی سعی می‌شود به شخصیت اصلی یا صاحب مجسمه عظمت داده شود نه مثل این مجسمه‌ها که شخصیت‌ها را کوچک و خرد کرده است.
استاد مستوفی با اشاره به کارهای هیکل تراش‌های کشورهای خارجی افزود: این هنرمندان در طرح و مجسمه را از خمیر درست می‌کنند و اجرای ان را به افرادی که تخصص‌شان سنگ‌تراشی است سپرده و خودشان بر روند کار نظارت می‌کنند اما به نظر می‌آید در مجسمه‌های شهید حسین فهمیده و ستارخان در اهر هنرمند بدون طرح با قلم و چکش به جان سنگ افتاده و چنین کار های بی‌ثمری را خلق کرده است.
اصول مجسمه‌سازی در مجسمه ستارخان رعایت نشده است
استاد یونس رزمی یکی از برجسته‌ترین مجسمه‌سازهای جوان استان نیز در ادامه با اشاره به مجسمه تازه نصب شده “مادر ” در یکی از خیابان‌های اهر گفت: مایه تاسف و تامل است که چرا شهرداری اهر در این میدان یک مجسمه کپی و قالب که در خیلی از شهرها از جمله “شاه گلی” تبریز، مراغه و … نصب شده است را قرار داده است و احتمالا هم هزینه گزافی هم برای چنین کاری پرداخت شده است.
وی با اشاره به وضعیت تاسف بار مجسمه ستارخان سوار بر اسب واقع در رو به روی جهاد کشاورزی گفت: در مورد این مجسمه هیچ چیزی نمی‌توان گفت چرا که نه سواره روی اسب هیچ شباهتی به ستارخان داشته و نه هیچ یک از اصول مجسمه‌سازی چه در این شخصیت و اسب اش لحاظ نشده است و همچنین اسب نیز هیچ شباهتی به اسب و قاطر و اولاغ و هیچ چهار پایی نداشته است و به نظر میاید مسئولین وقت به یک نفر پول دادند براشون کار دستی بچه گانه درسته کرده و به نام مجسمه ستارخان در این محل نصب کردند.
این هنرمند ضمن یادآوری اشکالات تندیس شهریار و آرش کمانگیر گفت: متاسفانه در این مجسمه ها هم از اصول اولیه هنر هیکل تراشی استفاده نشده و حتی نصب مجسمه آرش نیمه عریان در وسط یک خیابان با هیچ یک از ارزش های اسلامی و تاریخی ایران و آذربایجان سازگار نیست چرا که در طول تاریخ در هیچ یک از برهه ها و سلسله حکومت ها سرباز ایرانی مثل یونان و رومیان برهنه یا نیمه برهنه نبوده است.
رزمی ضمن تاکید به خوش اندامی و تنومند بودن مردم منطقه قره داغ گفت: مجسمه مرد ورنی فروش توهینی بارز به اهالی منطقه قره داغ به خصوص اهر است چرا که این شخص ورنی فروش هیچ شباهتی به انسان های امروزی و تیب ۱۰۰ سال پیش مردم منطقه نداشته و بیشتر شبیه یک غول است تا انسان و در این هیکل، مجسمه‌ساز و مسئولین سفارش دهنده و تایید کننده آن به نوعی القاء کننده بی‌ریختی و بد قیافگی به مردان منطقه هستند.
وی با اشاره به سر و صورت کلاه، دست و پا، شانه لگن و تمامی اجزای این هیکل گفت: متاسفانه اصول ابتدایی آناتومی و فیگورسازی، شخصیت پردازی، بزرگ نمایی در این کار هم رعایت نشده است و اینکه چطور چنین کار ضعیفی مجوز نصب گرفته جای تامل دارد.
این هنرمند هیکل تراش، ورنی انداخته شده بر روی شانه مرد ورنی فروش را هم مورد انتقاد قرار د اد و گفت: این شئی هیچ شباهتی به ورنی نداشته و از نقش و نقار ورنی که نشان دهنده هویت، طبیعت، جوان‌مردی و قهرمانی‌های مردم این منطقه است استفاده نشده و حتی مدل و فرم ورنی را دارا نمی باشد به نظر می‌آید این شئی به جای ورنی یک تکه صفحه فلزی است که بر روی شانه این مرد انداخته شده است.
با توجه به صحبت های این هنرمندان و ابراز نگرانی و تاسف مردم منطقه از وضع نامناسب این مجسمه ها لازم است فرماندار و دادستانی محترم نسبت به جمع آوری این آثار توهین آمیز به مفاخر و شعور اجتماعی مردم وارد عمل شوند چرا که شورای شهر و شهرداری های وقت اگر نسبت به این مسائل توجه و یا دغدغه خاصی داشتند چنین کار های ضعیفی که مایع آبروریزی است در میادین و خیابان ها نصب نمی شد.
گفتنی است؛ در مورد این مجسمه ها چه شهردار قبلی و فعلی و روسای شورای شهر، حاضر به مصاحبه نشده و حتی در طول دو سال اجازه مصاحبه به خبرنگار ما نداده‌اند.
شهرداری و شورای شهر محترم لازم است نسبت به هزینه های این مجسمه ها اطلاع رسانی نمایند و بفرمایید بر چه اساسی حاضر به نصب چنین کار های ضعیفی در شهر شده اند و چه کسانی بر چه معیاری این کار ها را پس از ساخت تایید و چه کسانی مجوز نصب در شهر را صادر کرده و چرا بیت المال را اینگونه تاراج می کنند.
پیشنهاد می شود؛ شهرداری و شورای شهر اهر از تجربه های سایر شهرها بهره جسته ضمن انتخاب یک یا چند مشاور هنری و فرهنگی از تجربیات و راهنمایی های آنها استفاده نماید – در هنگام سفارش کارهای هنری فراخوان داده و بهترین ماکت و طرح را برای ساخت نهایی انتخاب کنند – مجسمه های آبرو ریز در شهر را جمع آوری نموده ضمن برگزاری یک فستیوال مجسمه سازی با حداقل هزینه بهترین مجسمه ها را به شهر هدیه نماید.
همچنین به جای نسب مجسمه های شخصیت های افسانه ای ایران باستان در شهر، ضمن ارج نهادن به مفاخر، هنرمندان، چهره های ادبی و عرفانی، شخصیت های علمی منطقه قره داغ و اهر که منشاء نو آوری ها و خدمات شایانی در سطح ملی و بین المللی شده اند مجسمه های اینگونه افراد را در شهر نصب نماید.
شایان ذکر است برخی از هنرمندان قره داغی ساکن در سایر نقاط کشور و استان مایل هستند در صورت تمایل شهرداری و مسئولین شهرستان اهر به صورت کاملا رایگان به جای مجسمه های تاسف بار در شهر اهر بهترین مجسمه ها را درست نمایند.
انتهای پیام/