تعریف و شرح مختصری از دعاوی کیفری
در هر زمانی که در سطح اجتماع رفتاری اتفاق می‌افتد که به آن جرم گفته می‌شود، دارای دو جنبه خواهد بود، یکی از این جنبه‌ها که مرتبط با جامعه بوده و رابطه مستقیمی هم با امنیت اجتماعی دارد جنبه عمومی آن جرم خواهد بود. در اینجا دادستان به عنوان نماینده مدعی العموم تکلیف دارد که از منافع جامعه حمایت کرده و از آسیب‌های مادی و معنوی که بر اثر ارتکاب یک جرم به جامعه وارد خواهد شد جلوگیری و دفاع کند، در نتیجه بعد از ارتکاب جرم دادسرای عمومی و انقلاب که دادستان ریاست آن را بر عهده خواهد داشت دستور رسیدگی را خواهد داد و بعد از اینکه جرم به اثبات رسید و قرار مجرمیت صادر شد به وسیله کیفر خواست از دادگاه برای مجرم تقاضای مجازات می‌کنند.
پس از اینکه کیفر خواست صادر می‌شود و رسیدگی در مرجع صالح قاضی مبادرت به انشاء رای می‌کند، که در مهلت های مشخص و معینی که در قانون وجود دارد نسبت به آن با توجه به شرایط پرونده و نحوه رسیدگی اعتراض صورت خواهد پذیرفت.
مهلت واخواهی برای دعاوی کیفری که به صورت غیابی صادر شده است از زمان ابلاغ رای به مدت ۲۰روز است و مهلت تجدیدنظر خواهی هم پس از سپری شدن مهلت واخواهی در آرای غیابی و در صورتی که رای حضوری باشد بعد از ابلاغ رای به مدت ۲۰ روز است و مهلت واخواهی و تجدیدنظر خواهی برای افراد مقیم خارج از ایران ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رای خواهد بود و پس از قطعی شدن حکم دادگاه حسب مورد در محاکم تجدیدنظر و یا به علت عدم اعتراض حکم دادگاه بدوی قطعی شده باشد پرونده جهت اجرای حکم به اجرای احکام دادگاه کیفری ارسال می‌شود و در مورد آن اتخاذ تصمیم می‌شود.
رسیدگی دعاوی کیفری به طور کلی شامل مراحل ذیل است:
- ارتکاب جرم
- شکایت شاکی در دادسرا و تعقیب شکایت در دادسرا
- انجام تحقیقات مقدماتی مربوط به شمایت در دادسرا
- صدور قرار مجرمیت و کیفر خواست
- رسیدگی در دادگاه
- واخواهی نسبت به رای
- تجدیدنظر خواهی در محاکم تجدیدنظر
- فرجام خواهی در موارد معین
- اجرای حکم
دعاوی کیفری به دسته‌های مختلفی طبقه بندی می‌شوند که به شرح ذیل هستند:
الف - جرایمی که با امنیت و آسایش عمومی در ارتباط هستند و موجب بر هم زدن امنیت می‌شوند که عبارتند از:
- اخلال در نظم عمومی
- اخلال در نظم اقتصادی
- افساد فی الارض
- جعل و استفاده از سند مجعول
- رابطه نامشروع
- ربا
- قمار
- جرایم علیه مامورین دولتی
- تغییر کاربری
- تصرف عدوانی و مزاحمت و ممانعت از حق
- بغی
- محاربه
ب - جرایمی که بر علیه اشخاص اتفاق می‌افتد و رابطه مستقیم با شرایط و اوضاع و احوال شخص خواهد داشت که عبارتند از:
- قتل عمد، شبه عمد و خطای محض
- جرح عمد، شبه عمد و خطای محض
- نزاع دسته جمعی
- آدم ربایی
- توهین
- افترا
- تهدید
- نشر اکاذیب
- مزاحمت تلفنی
- هتک حرمت منزل و مسکن
- توقیف یا اخفای اشخاص
- سقط جنین
- نوزاد ربایی
- تصادفات رانندگی
پ ) جرایمی که علیه اموال رخ می‌دهد و امور مالی اشخاص را تحت تاثیر خواهد گذاشت عبارتند از:
- کلاهبرداری
- تحصیل مال از طریق نامشروع
- انتقال مال غیر
- معامله معارض
- سرقت
- خیانت در امانت
- سوء استفاده از سفید امضا
- صدور چک پرداخت نشدنی
- تخریب
ت ) جرایم علیه خانواده که ارتباط با روابط بین زوجین و یا سایر افراد خانواده دارد از قبیل:
- ترک انفاق
- عدم ثبت نکاح
- سایر جرایم مرتبط با امور خانوادگی
جرایمی که مربوط به رایانه و محیط های مجازی و سایبری می‌شود از قبیل:
- سرقت رایانه‌ای
- جعل رایانه‌ای
- دسترسی غیر مجاز به حامل‌های داده
- سایر جرایم مرتبط با فضای مجازی
و در پایان سایر دعاوی کیفری و به طور کلی دعاوی که رسیدگی به آن در صلاحیت دادسرا و دادگاه کیفری باشد.
وکیل کیفری کیست و فایده استفاده از آن:
وکیلی که در امور کیفری متخصص بوده است و بتواند نسبت به هر موضوع کیفری که مطرح می‌شود دفاعیات تخصصی انجام دهد و به تمام امور کیفری اعم از ماهیت و قواعد و مقررات شکلی نسبت به آن با اطلاع و تجربه داشته باشد وکیل کیفری می‌گویند که برخلاف وکیل حقوقی در تمام پرونده‌های کیفری نمی‌تواند حاضر شود، از جمله پرونده‌هایی است که در دیوان عالی مطرح می‌شود این دسته از پرونده‌ها فقط توسط وکلای پایه یک صورت خواهد پذیرفت.
بهرمند شدن از وجود وکیل کیفری و یا تیم کیفری در خصوص دعاوی کیفری نه تنها حائز اهمیت است بلکه باعث می‌شود بهترین دفاع و نتیجه ممکن نیز حاصل شود به این دلیل که طرح شکایت و نوع شکایت و زمان طرح شکایت و اینکه اوراق مربوطه از جمله لایحه دفاعیه، اظهارنامه، شکواییه به چه نحوی باید تنظیم شوند بسیار سرنوشت ساز خواهد بود.
نکته مهمی که در این خصوص بسیار دارای اثر خواهد بود این است که چون هر دعوایی را فقط می‌توان یک بار مطرح کرد و طرح دوباره آن امکان پذیر نخواهد بود در نتیجه اگر دعوایی به اشتباه طرح شود علاوه‌بر اینکه خسارت‌هایی را که قبلا ایجاد شده است حل نمی‌شود بلکه متحمل خسارات جدید ناشی از هزینه دادرسی و حتی زمان از دست رفته نیز خواهد شد که بودن وکیل کیفری باعث می‌شود پرونده با بهترین شکل دفاع و کم‌ترین زمان و هزینه صورت پذیرد.
همچنین در دعاوی کیفری که در مقابل مطرح شده است با استفاده از وکیل کیفری می‌توان دفاع موثری را انجام داد که از عواقب کیفری ناشی از شکایت جلوگیری شود زیرا غالباً عدم استفاده از حق دفاع به منزله قبول اتهام خواهد بود.